De wet verplicht werkgevers om te zorgen voor voldoende toevoer van verse lucht op de werkplek en dat is tijdens de corona pandemie niet veranderd. In het Bouwbesluit van 2012 staat veel informatie over ventilatie bij bestaande bouw en nieuwbouw.
Goede ventilatie, samen met sociale afstand, het schoonhouden van uw werkplek en regelmatig handen wassen, kunnen het risico op verspreiding van het corona virus helpen verminderen.
De volgende richtlijnen helpen u bij het identificeren van slecht geventileerde ruimtes in het gebouw en bieden praktische uitleg die u kunt nemen om de ventilatie te verbeteren.
- Waarom ventilatie belangrijk is gedurende corona
- Ventilatie en klimaatbeheersing
- Identificatie van slecht geventileerde ruimtes
- Hoe ventilatie te verbeteren
- Natuurlijke ventilatie
- Mechanische ventilatie (inclusief airconditioning)
- Ventilatoren en luchtreinigers
Waarom ventilatie belangrijk is gedurende corona
Goede ventilatie vermindert de concentratie van corona virussen in de lucht en verkleint daardoor de risico’s van overdracht via de lucht. Dit gebeurt wanneer mensen kleine deeltjes (aerosols) in de lucht inademen nadat iemand met corona een afgesloten ruimte heeft ingenomen. U moet ventilatie overwegen naast de relevante beheersmaatregelen die nodig zijn om het risico van overdracht te verminderen als onderdeel van het maken van een goed corona proof beleid.
Ventilatie en klimaatbeheersing
Voor voldoende ventilatie zorgen, betekent niet dat werkplekken koud hoeven te zijn. Goede ventilatie tegen Corona is een balans tussen ervoor zorgen dat de werkplekken voldoende op temperatuur zijn en ervoor zorgen dat er lucht door een ruimte blijft stromen. Er kunnen eenvoudige stappen worden ondernomen, zoals het gedeeltelijk openen van ramen, om ervoor te zorgen dat de ventilatie behouden blijft. Natuurlijke ventilatie kan worden gebruikt in combinatie met verwarmingssystemen om een redelijke temperatuur op de werkplek te behouden.
Identificatie van slecht geventileerde ruimtes
Waar uw werkplek (of delen ervan) slecht geventileerd zijn, moet u de ventilatie in die ruimtes verbeteren om het risico van overdracht van corona via de lucht te verkleinen. Er zijn enkele eenvoudige manieren om slecht geventileerde ruimtes te identificeren:
- Zoek naar gebieden waar er geen mechanische ventilatie of geen natuurlijke ventilatie is, zoals ramen en ventilatieopeningen enz.
- Controleer of de mechanische systemen buitenlucht, temperatuurregeling of beide leveren.
- Als een systeem (bijv. een lokale airconditioner) alleen recirculeert en geen buitenluchttoevoer of een aparte buitenluchtbron heeft, is de ruimte waarschijnlijk slecht geventileerd.
- Identificeer gebieden die benauwd aanvoelen of slecht ruiken.
- Gebruik CO2 monitors om de CO2-niveaus te bepalen om te achterhalen of de ventilatie slecht is.
- Als je werkt in een omgeving met een complex ventilatiesysteem, waarbij je bijvoorbeeld meerdere verdiepingen en kamers of oude gebouwen voorziet, is het verstandig om externe hulp hierbij in te huren.
Hoe ventilatie te verbeteren
Het is belangrijk om te gaan focussen op ruimtes/gebieden die niet goed geventileerd zijn. Hoe meer mensen een slecht geventileerde ruimte bezetten, en hoe langer ze daarin blijven, hoe groter het risico op overdracht van corona. Zingen, schreeuwen en aërobe activiteiten genereren meer aerosols en verhogen het risico verder, dus houd rekening met deze factoren wanneer u voor voldoende ventilatie zorgt.
De volgende richtlijnen kunnen u helpen de ventilatie op uw werkplek te verbeteren, afhankelijk van de bestaande ventilatie die u heeft.
Natuurlijke ventilatie
Natuurlijke ventilatie kan worden geboden via openstaande ramen of via andere middelen, zoals ventilatieopeningen. Branddeuren mogen echter niet open worden gestut. Het is belangrijk om ramen en deuren niet volledig te sluiten wanneer de ruimte in gebruik is door mensen, aangezien dit kan resulteren in zeer lage ventilatieniveaus.
Lagere temperaturen en winderige weersomstandigheden in de wintermaanden zullen de natuurlijke ventilatie door openingen vergroten. Dit betekent dat u ramen en deuren niet zo ver hoeft te openen, dus als u ze gedeeltelijk opent, kunt u nog steeds zorgen voor voldoende ventilatie terwijl u toch een comfortabele temperatuur op de werkplek behoudt. Het openen van ramen op een hoger niveau zal waarschijnlijk minder tocht genereren.
Door kamers zo vaak mogelijk te ventileren, wordt de ventilatie verbeterd. Dit houdt in dat alle deuren en ramen ver worden geopend om de ventilatie in de kamer te maximaliseren. Het kan gemakkelijker zijn om dit te doen als de kamer niet bezet is of ergens tussendoor.
Als het nog steeds koud is, kun je de kledingvoorschriften versoepelen, zodat mensen extra lagen en warmere kleding kunnen dragen.
Mechanische ventilatie (inclusief airconditioning)
Mechanische ventilatie brengt verse lucht in een gebouw en kan airconditioning en/of verwarming omvatten. Systemen die zowel verwarming als airconditioning leveren, staan bekend als verwarming en ventilatie-airconditioning (HVAC). Probeer ook hier weer het risico te verkleinen:
- blijf de meeste soorten mechanische ventilatie gebruiken zoals normaal en stel ze zo in dat de verse lucht maximaal is en de recirculatie tot een minimum wordt beperkt
- overweeg om de werkingstijd van HVAC-systemen te verlengen tot voor en nadat mensen de werkplekken hebben gebruikt
- zorg ervoor dat mechanische systemen worden onderhouden in overeenstemming met de instructies van de fabrikant
- als u een centraal ventilatiesysteem gebruikt dat lucht naar verschillende kamers laat circuleren, is het raadzaam om de recirculatie uit te schakelen en een toevoer van verse lucht te gebruiken.
- Recirculatie-units voor verwarming en koeling die geen toevoer van verse lucht hebben, kunnen in bedrijf blijven mits er via een andere locatie buitenlucht wordt aangevoerd, bijvoorbeeld ramen en deuren die open blijven staan.
- Recirculatie-units (inclusief airconditioning) kunnen slechte ventilatie maskeren, omdat ze een ruimte alleen maar comfortabeler maken.
Ventilatoren en luchtreinigers
Bureau- of plafondventilatoren kunnen worden gebruikt op voorwaarde dat de ruimte goed geventileerd is maar ze mogen niet worden gebruikt in slecht geventileerde ruimtes. Lokale luchtreinigers kunnen worden gebruikt om de overdracht via de lucht te verminderen waar het niet mogelijk is om voldoende ventilatie te behouden.
Hoe ventilatie corona op afstand kan houden
Nieuw advies is het gebruik van ventilatie- en airconditioningsystemen op werkplekken en openbare gebouwen om de verspreiding van corona via de lucht te voorkomen.
Er wordt aanbevolen de systemen over te schakelen om de volledige buitenlucht aan te zuigen in plaats van te werken in recirculatiemodus.
Het wordt ook aanbevolen om ventilatie- en airconditioningsystemen gedurende langere tijd te laten werken om de luchtkwaliteit te verbeteren. Onbezette gebouwen moeten hun ventilatiesystemen blijven gebruiken, hoewel deze op lagere snelheden kunnen werken zolang ze niet volledig zijn uitgeschakeld, adviseert de richtlijn.
Een luchttoevoersnelheid van 10 liter per seconde per persoon is eigenlijk onvoldoende qua ventilatie en corona. Er wordt geadviseerd tussen de zes en vijftien luchtverversingen per uur te doen in vergelijking met de gebruikelijke snelheid van drie tot vier.
Daarnaast is een minimale luchtvochtigheid van 40% aan te raden. Dit omdat te droge lucht kan resulteren in een hogere verdampingssnelheid uit de slijmvliezen, wat het risico op infectie kan vergroten.
In de lente en zomer wordt een gebouw dat tocht als acceptabel gezien. Als echter de herfst of winter aantreedt wil je niet in tijden van corona dat de ventilatie wordt uitgezet om nog meer tocht te voorkomen!
Voorkom verdere gezondheidsproblemen van het coronavirus door betere ventilatie
De huidige dreiging van het corona virus zou de ultieme wake-up call moeten zijn om de binnenluchtkwaliteit aan te pakken. Het is de overheid die juist nu actie moet ondernemen als ze de bedreiging van corona voor de menselijke gezondheid in gebouwen wil verminderen.
Juist gezonde gebouwen kunnen helpen in de strijd tegen het coronavirus. Omgekeerd kunnen ongezonde gebouwen de situatie juist verergeren en daarom is het zo belangrijk om juist nu te kijken naar ventilatiesystemen van gebouwen.
Demotiveer de aanwezigheid van grote groepen mensen in ruimtes en pak ook de luchtvochtigheid in
De beste manier om een gezond gebouw te creëren tijdens corona is de ventilatie te verbeteren door voldoende verse lucht aan te voeren en tegelijkertijd de luchtvochtigheid binnen de 40%-60% te krijgen.
Bij het verbeteren van de ventilatie hoort ook de snelheid ervan (ventilatievoud) op te voeren. Wees wel bewust dat de meeste gebouwen zijn voorzien van ventilatie met goedkope slecht functionerende filters. Die houden geen virussen zoals corona tegen. Het extra aanschaffen van luchtreinigers zal absoluut helpen zeker in openbare gebouwen zoals scholen, gemeenschapscentra en verpleeghuizen.
Een beleidswijziging is ‘vandaag’ nodig
Vervuiling in de binnenlucht moet juist vandaag worden aangepakt en niet morgen. Daar schuilt een gevaar want de meeste beleidswijzigingen duren jaren. Die tijd hebben we niet. Juist nu (vandaag) is het van belang om in actie te komen. De huidige dreiging van het coronavirus is de ultieme wake-up call.
Virussen vermenigvuldigen zich in een omgeving met een lage luchtvochtigheid
Virussen in de lucht kunnen volgens de professor beter overleven in omgevingen met een lage luchtvochtigheid – en daarom zijn luchtbevochtigers nodig. Onderzoek toonde aan dat wanneer de relatieve vochtigheid in een gebouw met 50 procent werd verhoogd, het aantal deeltjes voor een griepvirus (bv corona) met een derde daalde.
Covid-19/corona: vijf manieren om te voorkomen dat u het virus binnenshuis oploopt via ventilatie
Goede ventilatie kan de sleutel zijn om corona te voorkomen naarmate de winter nadert en mensen meer tijd binnenshuis doorbrengen. Handen wassen en sociale afstand bewaren om het coronavirus te verslaan zijn uiteraard essentieel. Toch moeten we echt verder kijken. Gezonde ventilatie is nodig om corona te verslaan. Dit is op vijf manieren van belang:
Als het benauwd is, loop dan weg (1)
Als je een kamer binnenloopt en de lucht voelt muf aan, dan is er iets mis met de ventilatie. Er wordt te weinig verse lucht aangevoerd, waardoor de kans op besmetting met het coronavirus groter wordt. Recent onderzoek toont aan dat het virus in besloten ruimtes door de lucht wordt overgedragen – met kleine virusdeeltjes die in de lucht blijven hangen. Standaard richtlijnen (al ruim vóór corona) adviseerden om op de werkplek elke seconde 10 liter verse lucht te krijgen en dat is nu belangrijker dan ooit. Dus als een werkplek benauwd lijkt, draai je dan gewoon om en vertrek.
Als je iemand hebt die besmet is in een gebouw en je haalt veel buitenlucht binnen, dan verdun je al het besmettelijke materiaal dat ze afgeven. Je verkleint het risico dat andere mensen besmet raken.
Kijk kritisch naar airconditioning (2)
Airconditioning is welkom op warme dagen maar kijk goed naar het type unit. De eenvoudigste is een witte unit die op muren of plafonds is gemonteerd, ook wel een split-airco unit genoemd. Deze zuigt lucht aan in de ruimte (dus geen buitenlucht), koelt deze af en blaast deze vervolgens weer de zelfde ruimte in. Met andere woorden, het recirculeert de lucht. Dit is geen probleem als er goede filters in zouden zitten of het bezoek heel kort duurt maar kan over een periode van uren een risico vormen.
Beter is een airco die de lucht van buiten aanzuigt en uitblaast.
Ga voor 100% verse lucht (3)
Hoe kun je in een modern gebouw waar de ramen dicht zijn, genoeg verse lucht krijgen? Gezien het risico op besmetting met corona is het advies om de aanvoer van verse lucht te maximaliseren. Ga voor 100% buitenlucht (of bijna 100%). Hoe meer verse lucht, hoe minder risico je loopt om corona door het gebouw te laten circuleren. Het nadeel van 100% verse lucht zijn de kosten: de binnenkomende lucht moet in de winter worden verwarmd en in de zomer worden gekoeld, wat allemaal energie vereist.
Controleer of er een virus in filters zit (4)
Een modern ventilatiesysteem heeft filters maar deze zijn niet per definitie grandioos. Regelmatig wordt er hierin een virus aangetroffen. Als gebruik gemaakt wordt van ventilatie met slechte filters kan één besmet persoon alle andere aanwezigen in de ruimte besmetten. Als de filters vaker waren gecontroleerd en geanalyseerd, was de aanwezigheid van het virus mogelijk eerder opgemerkt.
Pas op voor tocht (5)
Praat met een deskundige in het veld en zij zullen zeggen dat verse lucht de sleutel is maar waar gaat de afgevoerde lucht heen? Als iemand besmet is en vóór een open raam gaat zitten waar gaat de luchtstroom heen? Het beste is om geen mensen in een directe lijn van de luchtstroom te zetten.
Toch zijn de deskundigen niet allemaal over eens want er zijn er ook genoeg die zeggen dat als je maar genoeg zorgt voor verse lucht het binnenklimaat zo verdund is dat er vrijwel geen virussen zullen zijn.
Ventilatie en corona; is ventilatie nu wel of niet voldoende om corona te lijf te kunnen gaan?
Om deze vraag te beantwoorden moet je realiseren dat het om veel meer gaat dan ventilatie. Analyseer je hele gebouw: aantal mensen, aantal ruimtes, type ventilatie, airconditioning en eventuele additionele luchtbehandeling zoals luchtreiniging. Er zijn ontzetten veel factoren waar je op moet letten om deze vraag te beantwoorden maat het blijft een feit dat als je zorgt voor voldoende verse lucht de binnenlucht wordt verdund en zo het risico op besmetting wordt geminimaliseerd. Maximale inzet van ventilatie gedurende corona is dus een absolute aanrader.