Steeds meer mensen willen bomen planten voor het klimaat. Maar welke bomen moeten er worden geplant om klimaatverandering tegen te gaan? En wat kan ik in plaats van eiken planten? Want de eik wordt steeds vaker verbannen om tal van redenen, waaronder de eikenprocessierups.
Viridi Air is ook kritisch op het type boom dat geplant wordt. Wij kijken vooral naar boomsoorten die bovengemiddeld goed de buitenlucht filteren van fijnstof. Maar iedere boom filtert ook CO2. Dus draagt in die zin altijd bij aan het klimaat.
Toch ziet Viridi Air dit anders. Bomen planten voor het klimaat wordt veelal in bossen gedaan, kwantiteit, om zoveel mogelijk CO2 op te vangen. Viridi Air plant juist bomen om fijnstof uit de lucht te filteren. Niet alle bomen zijn daar effectief voor en bovendien is de aanplant afwijkend. Viridi Air plant namelijk in stroken en de bomen staan ver uit elkaar.
Bij het typisch bomen planten voor klimaat moet je denken aan heel veel bomen die dicht op elkaar staan om kwantitatief een enorme bijdrage te leveren aan de opslag van CO2. In dit artikel beperken we ons even op de typische vorm van bomen planten voor het klimaat. En wat ervoor nuttig is. Als we het hebben over afvangen van fijnstof (dus ten bate van de luchtkwaliteit) zijn andere boomsoorten gewenst. Daarover komen we terug in een ander artikel.
Biodiversiteit
Er is altijd een grote behoefte aan biodiversiteit ongeacht het doel waarvoor bomen geplant worden. De behoefte aan diversiteit is van het grootste belang om de dreiging van plagen en ziekten, die vaak soort specifiek zijn, toekomstbestendig te maken. Plant dus geen monoculturen.
Klimaatverandering, wat Donald Trump ook zegt over dit onderwerp, is aan de gang en onze inheemse bomen zijn misschien niet het beste om op te concentreren. Ze zijn geëvolueerd om te gedijen binnen een vaste reeks parameters en dit verandert snel.
Om een diverse mix van beplanting aan te leggen, zal het ontwerp ook een niet-inheems boomsoort moeten bevatten. Deze zijn ook goed en het is bekend dat ze goed gedijen in Europa.
De grootte van de boom
Een ander belangrijk ding is om een natuurlijk ogend boomlandschap te krijgen door bomen van bepaalde grootte te matchen in een diverse mix. Het heeft weinig zin om een Haagbeuk te koppelen aan een Amelanchier lamarckii (krentenboom) en te hopen dat ze er op langere termijn goed uit zullen zien en omgekeerd. Als u op zoek bent naar bomen met een groot bladerdak om een landelijk landschap te vervullen, kies dan inheemse en niet-inheemse bomen. Bomen die gemakkelijk meer dan 20 meter hoog worden met vergelijkbare kroonhoogtes. In een kleine tuin, concentreert u zich op bomen die uiteindelijk maar zeven meter hoog worden. Hoe dan ook, ze dragen gestaag bij aan het klimaat en compenseren op een rustig tempo.
Wat zijn de beste bomen om te planten voor het klimaat en CO2-compensatie?
Denk bij het planten van bomen voor het klimaat aan bomen die het langst leven en de mogelijkheid om erg groot te worden. Hoe groter de boom, hoe groter de hoeveelheid aan CO2 die hij absorbeert om de effecten van klimaatverandering te verzachten. Om ervoor te zorgen dat deze bomen hun potentieel kunnen waarmaken hebben ze ruimte nodig.
Zeg minimaal 20 meter uit elkaar in een vrij veld dat voldoende bodemvolume biedt. We raden ook aan om een contractuele afspraak op het land te sluiten om te voorkomen dat het in de toekomst wordt ontwikkeld voor andere doeleinden. Hanteer een jaareinde voor ten minste 300 jaar. Het heeft geen zin om een groot statement te maken voor het klimaat als je niet zorgt dat het jarenlang wordt geborgd.
Belangrijk is dat u een breed scala aan boomsoorten selecteert, zodat als er een tegenslag is zoals van plagen of ziekten, de rest van uw aanplant niet wordt beïnvloed. De onderliggende bomen kunnen de ruggengraat vormen van uw CO2-compensatieregeling. Kortlevende bomen, zoals Betula of Prunus, kunnen ertussen worden geplant als je een meer opgroeiend zicht wilt creëren. Maar weet in je plan dat ze er na 50-100 jaar niet meer zullen zijn. Tegen die tijd kunnen juist de bomen die primair geplant zijn voor het klimaat het landschap overnemen. Hierbij enkele bomen die ideaal zijn om te planten voor klimaat (voor lange termijn dus):
- Acer pseudoplatanus, Sycamore 200-300 jaar
- Carpinus betulus, Haagbeuk 200-300 jaar
- Fagus sylvatica, Beuk, 300-400 jaar
- Gingko biloba, Haarmosboom 500-1000 jaar
- Juglans nigra, zwarte walnoot, 200-300 jaar
- Liriodendron tulipifera, Tulpenboom, 200-300 jaar
- Metasequoia glyptostroboides, Dawn Redwood, 200-250 jaar
- Pinus nigra Austriaca, Corsicaanse den, 300-500 jaar
- Quercus ilex, steeneik 500-1000 jaar
- Quercus robur, Eik, 300-500 jaar
- Sequoiadendron giganteum, Redwood, 1000-2000 jaar
- Taxus baccata, Taxus, 500-600 jaar
- Tilia cordata, Kleinbladige limoen, 500-750 jaar
- Tilia platyphyllos, breedbladige limoen, 500-750 jaar
Er zal een tijd komen dat overheden mensen stimuleren om dit soort aanplant te doen. Voor nu, weet wat het juiste is om te doen als je nog wat vrije grond hebt dat inactief is. Een boom planten voor het klimaat is uiteraard goed maar weet dat pas vanaf ongeveer 30 jaar in zijn groeicyclus het echt een positief effect begint te hebben op de CO2-opslag. Het gaat dus wellicht niet zozeer om jouw generatie maar wel die erna!
Juiste boom, juiste plaats, juiste reden
Het afgelopen jaar is er veel gesproken over de voordelen van het planten van bomen en de cruciale rol van bos in de strijd tegen klimaatverandering. Inderdaad bomen planten voor klimaat is een oplossing! Bomen planten voor het klimaat lijkt zo makkelijk maar weet dat er veel kritiek is en regelgeving. Iedereen vindt er wat van. Er zijn regelmatig vragen en opmerkingen over de impact die het planten van bomen kan hebben op bestaande omgevingen, zoals bij grasland en veenland. Maar ook dieren in het wild die het huisvesting biedt, kritiek dat boomplantinitiatieven alleen zullen resulteren in monocultuurplantages en dat productieve bossen weinig rol spelen in de strijd tegen klimaatverandering.
Helaas weten maar weinig mensen, buiten degenen die met bossen werken, over de exacte inns en outs. Een achterliggende reden is uiteraard ook politiek.
In algemene termen zijn dit de actoren waarop gelet moet worden bij het duurzaam planten van bomen: biodiversiteit, water, bodem, klimaatverandering, luchtkwaliteit, mensen, historische omgeving en landschap.
Bossen aanleggen
Wat is het juiste bos om te planten om de enorme drang naar klimaatverandering tegen te gaan? Het simpele antwoord is allemaal bos, maar wat voor bos dan?
We hebben gemengde bossen en productieve bossen nodig om te voldoen aan de vraag van de samenleving naar hout. We zullen ook intensiever beheerde maar goed ontworpen bosbouw nodig hebben met een korte omlooptijd als grondstof voor de toekomstige bio-economie. Als we geen duurzaam hout produceren in onze eigen bossen, zal het van elders komen waar onze hoge milieunormen misschien niet worden nageleefd.
Er is ook commentaar geweest dat we geen productieve bossen zouden moeten aanplanten omdat zo weinig hout op de lange termijn koolstof vasthoudt door het gebruik ervan in de bouw. Dit mist de helft van het verhaal van bomen planten voor het klimaat, namelijk productvervanging. Als er geen hout wordt gebruikt voor pallets of hekwerk, wat is dan het alternatief? Staal, beton en kunststof die grote hoeveelheden energie nodig hebben voor hun productie en gebruikmaken van beperkte natuurlijke hulpbronnen, in plaats van duurzaam verbouwd hout.
Dit is slechts een kort inzicht in wat er speelt en wat er komt kijken bij het planten van bomen voor klimaat en hoe deze in Europa wordt beoefend.