“….We horen het vaker: wat maakt het voor de klimaatverandering nou uit als slechts één bedrijf zijn uitstoot beperkt? Andere bedrijven zullen dan vanzelf die productie overnemen. Het is ook een van de argumenten van Shell in een hoger beroep dat deze week dient. Maar klopt die redenering wel? Nee, zeggen experts. ‘Bij een fiets zonder slot denk je ook niet: ik steel hem maar vast, anders doet een ander het.’ Het was een historisch moment: op 26 mei 2021 oordeelde de rechtbank in Den Haag dat Shell zijn uitstoot van broeikasgassen veel sneller moest afbouwen dan het zelf van plan was. Voor het eerst verplichtte de rechter een beursgenoteerd bedrijf zich te houden aan het Parijsakkoord. Shell liet het er niet bij zitten en kondigde aan in hoger beroep te gaan, met als een van de belangrijkste argumenten: het is niet redelijk en effectief om één bedrijf te verplichten zijn uitstoot te verminderen. Deze week dient het hoger beroep. Wat klopt er van de argumenten? In de rechtszaak, die was aangespannen door Milieudefensie, zes andere ngo’s en ruim 17.000 individuele ondertekenaars gaf de rechter Milieudefensie grotendeels gelijk: Shell moet zijn uitstoot met 45 procent omlaag brengen tegen 2030. Daarnaast moet Shell van de rechter zijn best doen om indirecte uitstoot — dat wil zeggen, de uitstoot van zijn klanten en leveranciers — met 45 procent terug te brengen. Belangrijk, want veruit het grootste deel van Shells CO2-uitstoot ontstaat wanneer de olie en het gas van het bedrijf worden verbrand. Bij de klant dus. Volgens Shell is het niet effectief is om van één bedrijf te eisen dat het de uitstoot terugbrengt, en zelfs onredelijk om te eisen dat het de uitstoot van zijn klanten probeert terug te dringen. Consumenten beslissen helemaal zelf welke energiebronnen zij gebruiken, beweert het bedrijf. Als Shell geen olie of gas verkoopt, zullen klanten zich ‘gewoon tot een andere leverancier wenden’. Shell schrijft dat het vonnis er zelfs voor kan zorgen dat de wereldwijde uitstoot stijgt, omdat een concurrent misschien vervuilender te werk gaat. Milieuadvocaat Victor Vandersmissen noemt het: als wij het spul niet verkopen, haalt de klant het wel bij een ander. “In een Australische zaak over de uitbreiding van een kolenmijn kwam dat argument ook naar voren. De overheid stelde dat de uitstoot hoe dan ook zou plaatsvinden. De rechter besloot dat dat irrelevant was: de kolenmijn zou 1,58 miljard ton CO2-uitstoot veroorzaken en daarmee significant bijdragen aan de opwarming van het klimaat. Dat was genoeg om het project te verbieden.” Het is dan ook een zwak argument om te zeggen dat een ander hetzelfde zou doen, zegt rechtsgeleerde Laura Burgers. Ze promoveerde in 2020 aan de UvA met een onderzoek naar de democratische legitimiteit van klimaatrechtszaken. Burgers: “Stel, je loopt over straat en je ziet een fiets met de sleutel nog in het slot. Dan mag je die fiets ook niet stelen omdat anders een ander het wel doet.” Ook Burgers vindt het argument dus niet relevant. “De rechtbank heeft gekeken of Shell de plicht heeft het zijne te doen tegen klimaatverandering. Het Hof zal daar ook naar kijken. Als het antwoord ja is, wordt Shell veroordeeld.” Maar zelfs als het gerechtshof wél kijkt naar de vraag of andere bedrijven in het gat zullen springen, dan is het nog zeer de vraag of Shell zijn zin krijgt. Volgens verschillende experts is het argument van Shell namelijk erg slecht onderbouwd. Om aan te tonen dat zijn vermindering van uitstoot geen verschil zal maken, verwijst Shell naar een onderzoek uit 2020 van Machiel Mulder, hoogleraar energie-economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. In zijn rapport schrijft Mulder inderdaad dat ‘een gebod op Shell om de productie van olie en gas te verminderen geen effect zal hebben op het wereldwijde verbruik’. Heel verrassend is die conclusie niet, want op pagina 2 staat te lezen dat Mulder het onderzoek uitvoerde in opdracht van De Brauw Blackstone Westbroek — de advocaten van Shell. Het onderzoek werd deels door Shell zelf gefinancierd…….” (Bron: https://www.oneworld.nl/klimaat/rechtszaak-shell-uitstoot-een-bedrijf-beperken/)