Ventilatie in gebouwen is belangrijk omdat het de gebruikers of bewoners een gezonde en comfortabele omgeving biedt. Door ventileren verplaatst de buitenlucht naar een gebouw of een kamer en verdeelt de lucht binnen het gebouw of de kamer. Het algemene doel van ventileren in gebouwen is om te zorgen voor gezonde lucht door zowel de vervuilende stoffen die uit het gebouw komen te verdunnen als de vervuilende stoffen eruit te verwijderen.
Ventileren in gebouwen heeft drie basiselementen:
- ventilatie snelheid – de hoeveelheid en de kwaliteit van de buitenlucht die in de ruimte wordt geleverd;
- luchtstroomrichting – de algehele luchtstroomrichting in een gebouw, die van schone zones naar vuile zones moet zijn;
- luchtverdeling of luchtstroompatroon – de verse lucht moet op een efficiënte manier naar elk deel van de ruimte worden gevoerd en de luchtverontreinigende stoffen die in elk deel van de ruimte worden gegenereerd, moeten ook op een efficiënte manier worden verwijderd.
Er zijn drie methoden die kunnen worden gebruikt om een gebouw te ventileren:
- Ventileren op natuurlijke wijze
- Mechanisch
- Hybride (mixed-mode) ventilatie
Ventileren op natuurlijke wijze
Natuurlijk ventileren is het proces waarbij verse buitenlucht aan de binnenruimte wordt toegevoegd en de binnenlucht uit een binnenruimte wordt verwijderd naar de buitenlucht zonder gebruik te maken van mechanische systemen. Als gevolg van drukverschillen door natuurlijke krachten zoals wind en thermisch drijfvermogen komt de buitenlucht in een binnenruimte. Windgestuurde ventilatie komt voort uit de verschillende drukken die door de wind rond een gebouw of constructie worden veroorzaakt. Door openingen zoals ramen, deuren, zonneschoorstenen, windtorens en druppelventilatoren. Temperatuurverschillen tussen de binnen en buitenlucht resulteren in drijfkracht en het maakt door drijfvermogen aangedreven ventilatie mogelijk. Deze natuurlijke ventilatie van gebouwen is afhankelijk van klimaat, gebouwontwerp en menselijk gedrag.
Mechanisch ventileren
Ventileren door mechanische ventilatoren zorgen voor mechanische ventilatie. Ventilatoren kunnen direct in ramen of muren worden geïnstalleerd, of in luchtkanalen worden geïnstalleerd om lucht in of uit een kamer/werkruimte te voeren.
Hybride (mixed-mode) ventilatie
Hybride (mixed-mode) ventilatie is afhankelijk van natuurlijke ventilatie (drijfkracht) om het gewenste (ontwerp) ventilatie debiet te krijgen. Het maakt gebruik van mechanisch ventileren wanneer het natuurlijk debiet te laag is. Wanneer natuurlijk ventileren alleen niet geschikt is, kunnen afzuigventilatoren (met voldoende voorafgaande tests en planning) worden geïnstalleerd om de ventilatie snelheden te verhogen in kamers waar bijvoorbeeld patiënten met een luchtinfectie worden ondergebracht. Dit eenvoudige type hybride (gemengde modus) ventileren moet echter met uiterste zorg en door experts worden toegepast.
Betekenis van ventileren
In elk gebouw moet rekening worden gehouden met de menselijke behoefte aan lucht. Wel te verstaan, verse lucht. De mens heeft zuurstof nodig om te leven en ademt met name co2 uit.
Een korte uitleg over temperatuur en ventilatie
Warmte van de zon komt op vier manieren gebouwen binnen:
- Stralingswarmteoverdracht van dakbedekkingsmateriaal, die op zijn beurt weer door het plafond kan uitstralen naar de binnenlucht;
- Binnenkomst van bepaalde golflengten van licht/warmte door glazen ramen;
- Stralingswarmteoverdracht van de bouwmaterialen die voor muren worden gebruikt;
- Hete lucht komt uiteraard ook gewoon binnen door open ramen, deuren, kieren enz.
Zodra de warmte een gebouw binnendringt, zal deze maar langzaam verdwijnen als er geen manier is om de warme lucht te laten ontsnappen. Zelfs als de avondtemperaturen 10°C onder de temperatuur in een gebouw dalen, kan het eeuwen duren voordat het gebouw is afgekoeld. Als de temperatuur binnen ’s avonds hoog blijft, warmt het gebouw ook de volgende dag snel op. Een pand dat zorgvuldig is afgedicht bij de kieren etc. om warmteverlies te voorkomen, is het voorzien in regelbaar ventileren belangrijker.
Ventileren en airconditioning in grote commerciële gebouwen, en vooral in kantoorgebouwen, heeft veel voordelen. Voordelen die kunnen bijdragen aan een gezonder resultaat.
Het milieu op de werkplek krijgt veel aandacht, waarbij het moreel van de werknemers een belangrijke overweging blijft voor ondernemers. Bovendien hebben wetenschappers bewezen dat een gezonde werkplek een productievere werkplek is.
De meeste gebouwen worden geventileerd door een combinatie van de buitenlucht aanzuigen, filteren en de warme of koude lucht naar binnen toevoeren en de binnenlucht afzuigen naar buiten.
Ventileren is op deze manier al redelijk optimaal ingericht. Goed ventileren in een kantoorgebouw is dus prima te realiseren.
Ventilatie: hoe het werkt
Ventileren is vooral belangrijk voor koeling. De beste ventilatiesystemen werken door tussen 18.00 en 03.00 uur door warme lucht uit het gebouw te halen en te vervangen door koelere lucht. Dit wordt een ‘luchtverversing’ genoemd. Naarmate de temperatuur overdag stijgt in de buitenlucht is het raadzaam het gebouw af te sluiten om te voorkomen dat er warmte binnenkomt. Dit kan worden bereikt door zonwering met luifels, gordijnen, jaloezieën of andere mechanismen.
Luchtverversingen zijn natuurlijk ook een uiterst belangrijke manier om de ‘luchtkwaliteit’ in uw huis te behouden. Gebrek aan ventileren in uw gebouw (of zelfs in delen van uw gebouw) kan slecht zijn voor de gezondheid. Wees hier dus alert op!
Ventilatie systeem aanschaffen, waar begin je eigenlijk?
Voordat u een ventilatiesysteem voor uw gebouw/huis gaat aanschaffen, moet u het luchtvolume in uw gebouw weten en dat vergelijken met de capaciteit van een ventilator. Dat wil zeggen, u moet zich afvragen hoeveel kubieke meter lucht elk uur moet worden verplaatst, en met wat voor soort mechanismen kunnen er twee tot drie luchtverversingen per uur in uw gebouw plaatsvinden. In het geval van virussen, luchthygiëne, wordt zelfs 6 tot 8 keer per uur geadviseerd. In dat geval ga je specifiek kijken naar een geschikte oplossing van ventilatie tegen Corona/covid19.
Dit zijn de essentiële berekeningen. Houd er echter rekening mee dat als het op ventilatie aankomt, het echt een kwestie is van krijgen waarvoor u betaalt.
Weet dat veel ‘te’ laag geprijsde producten van matige kwaliteit zijn. Het gehoopte resultaat wordt gewoon niet bereikt. Het gebeurt gewoon niet. Sommige nieuwere hybride ventilatie systemen kunnen tot 2.400 kubieke meter lucht per uur verplaatsen terwijl ze slechts 40W aan stroom verbruiken. De kunst is om een kosteneffectieve balans te vinden – en een die in harmonie is met alle andere verwarmings- en koelingsmaatregelen die u heeft getroffen.
Als u overweegt een passief verwarmd of gekoeld gebouw te bouwen, is ventilatie een lastige drempel omdat uw gebouw min of meer luchtdicht zal zijn. In veel gevallen vereist dit enige zorgvuldig geplande mechanisch ventileren (zoals een extra ventilator voor energieterugwinning).
Ventileren. Wat is het en hoe beïnvloedt dit het HVAC-comfort?
We weten allemaal dat verwarmings- en airconditioningsystemen essentieel zijn voor het comfort van onze huizen en werkruimtes. Toch is de “V” (voor ventileren) in HVAC misschien een beetje een mysterie. Wat is ventileren en waarom heb je het nodig?
Ventileren verbetert het comfort en de luchtkwaliteit
De simpele reden is dat ventileren vereist is voor zowel HVAC-comfort als een goede luchtkwaliteit. Zonder voldoende ventilatie in uw ruimte, zult u uiteindelijk (en soms snel) comfortproblemen en zelfs gezondheidsproblemen ervaren. Deze kunnen variëren van slaapproblemen in een benauwde slaapkamer tot het ervaren van het Sick Building Syndrome in een commerciële ruimte.
Deskundigen hebben ook aanbevolen de ventilatie te verhogen om de luchthygiëne van o.a. virusdeeltjes te verdunnen. Dus wat is ventilatie precies en hoe werkt het met verwarmings- en airconditioningsystemen om uw HVAC-comfort en luchtkwaliteit te maximaliseren?
Wat is ventileren: de “V” in HVAC
Een correct werkend ventilatie systeem moet continu kunnen verwarmen, koelen, reinigen, ventileren, bevochtigen en luchtontvochtiging als dat nodig is om gezondheid optimaal te houden en comfort te bieden.
U kent waarschijnlijk alle componenten: verwarmen, koelen en zelfs bevochtigen en luchtontvochtiging. Maar waar gaat ventilatie over en hoe draagt het bij aan comfort? Het gaat erom dat u de juiste hoeveelheid frisse lucht van buiten naar de binnenlucht in uw ruimte toevoegt.
In feite is ventileren een van de belangrijkste aspecten aan een gezond gebouw. Waarom? Omdat zonder ventilatie het gebouw geen frisse lucht zal hebben en ook oncomfortabel wordt. In het ergste geval kun je gifstoffen en verontreinigingen inademen die mensen ziek kunnen maken. Ventileren is zo belangrijk dat in de meeste landen een gedetailleerde norm is opgesteld voor eisen van een aanvaardbare binnenluchtkwaliteit. Het is echter geen luchtreiniger tegen fijnstof.
Als u in een ouder gebouw woont of werkt, is het waarschijnlijk dat buitenlucht naar binnen sijpelt via lekkende kanalen, slecht geïsoleerde muren en slecht afgedichte ramen en deuren. In zekere zin is dit een goede zaak, omdat u waarschijnlijk voldoende verse lucht krijgt om het HVAC-comfort te garanderen. Het heeft echter een prijs: verloren energie-efficiëntie. Wanneer buitenlucht gemakkelijk naar binnen kan reizen, zorgt dit ervoor dat uw airconditioner in de zomer harder werkt en uw verwarmingssysteem in de winter harder, wat uw energierekening opdrijft. En natuurlijk werkt het ook andersom: al je dure geconditioneerde binnenlucht die precies de juiste temperatuur heeft, lekt er ook uit.
Waar wordt mechanisch geventileerd?
Mechanisch ventileren is essentieel voor moderne huizen en commerciële gebouwen omdat die steeds vaker luchtdicht worden gebouwd voor energie-efficiëntie (zie Bouwbesluit 2012).
Dit is misschien een onbekende term: wat is mechanische ventileren? Het betekent gewoon dat u apparatuur gebruikt om te regelen wanneer, waar en hoeveel buitenlucht aan uw ruimte wordt toegevoegd. Mechanische ventilatie maakt gebruik van kanalen en ventilatoren om frisse lucht door uw ruimte aan te zuigen en te verdelen, en soms om lucht af te voeren uit specifieke ruimtes zoals kantoren, keukens, slaapkamers en badkamers.
De voordelen van mechanisch ventileren. Luchtkwaliteit en comfort
Mechanisch ventileren is niet alleen gunstig voor de energie-efficiëntie, maar ook voor meer controle over de hoeveelheid toegevoegde buitenlucht en de bron ervan.
De hoeveelheid verse lucht regelen voor optimale ventilatie
Zoals we al zeiden, als er te veel buitenlucht binnenkomt, kan dat de werking van het ventilatie systeem (en uw HVAC-comfort) belemmeren en uw energierekening opdrijven. Het kan ook een probleem met de luchtbalans in uw ruimte veroorzaken als er meer lucht binnenkomt dan uitgaat. Heeft u een deur die vanzelf opengaat? Of hanger er geuren waar u ze niet wilt hebben, zoals van een toilet naar waar klanten het kunnen opmerken? Of van een restaurantkeuken naar de eetkamer? Dat is een teken van een luchtbalansprobleem veroorzaakt door slecht ontworpen ventilatie.
Als er niet genoeg verse lucht binnenkomt, wordt uw ruimte benauwd en blijft uw ruimte een ongezonde en oncomfortabele plek. Denk aan ongewenste lucht en alles wat erin op de loer ligt, inclusief geuren, vocht en zelfs verontreinigingen.
Ventileren met een degelijk systeem, goed ontworpen dan wordt door Viridi Air sterk aanbevolen. Installeer installatie voor mechanisch ventileren om de vorming van geuren, overtollig vocht en verontreinigende stoffen in uw ruimte te voorkomen. Geuren zijn vervelend en kunnen u in een zakelijke situatie geld kosten. Vocht kan tot ergere problemen leiden: schimmelgroei en ook schade aan meubels, apparatuur en afwerkingen.
Mechanische ventilatie biedt de mogelijkheid om geuren en vocht uit ruimtes te verdrijven. Dit is belangrijk voor woonkeukens en badkamers, maar essentieel voor commerciële ruimtes zoals restaurantkeukens, sportscholen en kleedkamers en toiletten.
Het is duidelijk dat het verdrijven van verontreinigende stoffen, vooral VOC’s die u misschien niet eens kunt ruiken of detecteren, een belangrijke stap is voor de gezondheid van iedereen die de lucht in uw ruimte inademt.
De bron van verse lucht regelen
Mechanische ventilatie systemen bieden ook de mogelijkheid om te regelen waar de buitenlucht vandaan komt en waar de binnenlucht uit het gebouw wordt afgevoerd via het ventilatiekanaal. Waarom is dit belangrijk voor het comfort en gezondheid? Laten we een paar voorbeelden bekijken.
Als uw huis of bedrijf zich toevallig naast een restaurant, een benzinestation of een industriële faciliteit bevindt, wilt u voorkomen dat geuren van uw buurman uw ruimte binnenkomen. Het mechanische ventilatie systeem moet dusdanig worden aangelegd dat inlaten zo ver mogelijk verwijderd zijn van nare geuren en verontreinigde stoffen.
Ventilatie uitlaatlocaties zijn net zo belangrijk. U wilt niet dat met vocht beladen lucht wordt afgevoerd naar een gebied waar deze schade kan veroorzaken. Of geuren en verontreinigende stoffen die worden uitgestoten waar buren, familieleden of klanten ze inademen en er last van krijgen. Het kiezen van het juiste type mechanische ventilatie is dus erg belangrijk.
Er zijn verschillende soorten mechanische ventilatie systemen; sommige zijn aangesloten op het airco systeem, andere zijn gescheiden. Het type dat het beste werkt voor comfort en gezondheid, hangt af van de ruimte, het gebruik en zelfs van het klimaat. Bepaalde soorten voor mechanisch ventileren zijn ontworpen voor warme en vochtige klimaten, andere voor koude klimaten en andere voor gemengde klimaten zoals we die in Nederland en België kennen.
Als u het verkeerde systeem kiest, kan er vochtophoping ontstaan die uw ruimte kan beschadigen en zelfs tot schimmelgroei kan leiden. Daarom is het zo belangrijk om een HVAC-bedrijf te kiezen dat de ‘V’ in HVAC zeer goed begrijpt.
Ventileren, de 4 soorten en waarom ze zo cruciaal zijn voor de luchtkwaliteit binnenshuis
Veel binnenklimaat deskundigen zijn van mening dat ventileren het meest belangrijke is binnen een gebouw of pand. Hiervoor zijn drie belangrijke redenen. Ten eerste kan ventileren de effectiviteit van verwarming of koeling verbeteren. Ten tweede is ventileren zeer kosteneffectief. Ten derde verbruikt ventilatie ook minder energie dan elke andere methode om de temperatuur van de binnenlucht te regelen.
Maar het is ook belangrijk om het juiste type ventileren op het juiste moment van het jaar op de juiste manier in te zetten om van deze drie voordelen te kunnen genieten. Hieronder bespreken we de vier belangrijkste soorten ventilatie, wanneer en hoe u ze gebruikt en hoe ze u geld kunnen besparen op uw maandelijkse energierekening.
4 belangrijkste soorten ventilatie en hoe ze werken
Er zijn vier hoofdtypen ventilatie systemen die u afzonderlijk of samen kunt gebruiken. Elk heeft zijn eigen unieke voordelen die belangrijk zijn om te herkennen en te gebruiken.
Ventileren door individuele kamerventilatoren (1)
Individuele kamerventilatoren zijn er in verschillende configuraties. U kunt draagbare modellen op de grond of op een tafel plaatsen. Monteerbare units kunnen permanent aan een muur of plafond worden gemonteerd. Monteerbare plafondventilatoren hebben over het algemeen een tuimelschakelaar die de luchtstroom verandert voor de warme en koele seizoenen en zo de energie-efficiëntie maximaliseren. Een andere manier om individuele kamerventilatie te genereren, is door een raam-airconditioner in de “ventilatie” -modus te laten werken, zodat deze verse buitenlucht de kamer in trekt zonder deze eerst te koelen.
Nog een ander type individuele kamerventilator is de afzuigventilator die in veel badkamers, keukens en wasruimtes wordt aangetroffen. Deze ventilatoren trekken vochtige, muffe, vervuilde lucht uit de kamer en voeren deze naar buiten af.
Deze ventilatoren maken gebruik van het functionele. Alléén als er iemand in de ruimte is die de temperatuur niet aangenaam vindt voelen zet de ventilator aan. Dit noemen we het ‘gevoelstemperatuureffect’. Bedoeld om de bewoners van een kamer te koelen. Met andere woorden, een lege kamer met een draaiende ventilator is gewoon een verspilling van energie, aangezien niemand de wind voelt afkoelen.
Ventileren door fans voor het hele huis (2)
Fans van het hele huis worden ook wel afzuigventilatoren genoemd. Ze werken alleen als de ramen open zijn, maar het is bewezen dat ze zeer effectief zijn in het koel houden van de binnenlucht, zelfs op zeer warme dagen.
Deze ventilatoren worden meestal op zolder gemonteerd. Ze halen frisse lucht naar binnen via de ramen en duwen hete, muffe lucht naar buiten via de ventilatie openingen op zolder om de binnenlucht zowel fris als koel te houden.
Ventileren door windventilatie/ natuurlijk ventileren (3)
Wind ventilatie is niets meer dan het openen van ramen en / of deuren om frisse buitenlucht door de kamers van uw woning te laten circuleren. Het kan ook plaatsvinden via een proces dat ‘infiltratie’ wordt genoemd, waarbij frisse lucht binnensluipt door lekken en scheuren in uw huis zelf. Maar de trend naar “luchtdicht bouwen” voor nieuwere huizen heeft deze bron van wind ventilatie vrijwel geëlimineerd. Wind ventilatie is niet alleen een optimaal hulpmiddel voor koelere seizoenen en klimaten, maar het zorgt er ook voor dat uw lucht zuurstofrijk blijft en niet oud wordt.
Ventileren via wtw warmteterugwinning (4)
De beste en meest betrouwbare ventilatie technologie die momenteel beschikbaar is, komt in de vorm van de warmteterugwinningsventilator (ook wel de energieterugwinningsventilator genoemd).
Dit systeem vervult twee cruciale taken: het houdt verse inkomende lucht en muffe uitgaande lucht 100 procent gescheiden, zodat de twee luchtstromen nooit mengen. Ook brengt het de luchtvochtigheid in de binnenlucht natuurlijk in evenwicht op basis van het seizoen.
Op deze manier fungeert de warmteterugwinningsventilator ook als luchtfiltratie, waarbij gifstoffen, verontreinigende stoffen, ziektekiemen, pollen en andere ongewenste stoffen in de lucht worden verwijderd voordat ze ooit de woonruimtes van uw huis kunnen bereiken.
Hoe ventileren de luchtkwaliteit in de binnenlucht behoudt
Ventileren verbindt het hele HVAC-systeem met elkaar. Zonder ventilatie is er geen manier voor de binnenlucht om zichzelf te verfrissen en opnieuw te voorzien van zuurstof en dat is wanneer gezondheidssymptomen zoals hoofdpijn, jeukende luchtwegen, brandende ogen, verstopte neus, keelpijn en ziekte ontstaan.
Voldoende aandacht voor ventileren zorgt voor al het volgende:
- Verse lucht (o.a. zuurstof)
- Verwijderen van overtollig vocht en bescherming van kantoor/huis tegen schimmel en micro-organismen
- Dat rookt, gifstoffen en verontreinigende stoffen naar buiten gaan
- Dat lucht blijft circuleren om de gewenste temperatuurregeling te maximaliseren (warmer of koeler)
- Minder gezondheidsproblemen veroorzaakt door verontreinigende stoffen in de binnenlucht of muffe lucht
- Gezondheid en veiligheid tijdens korte doe-het-zelf-projecten binnenshuis (zoals schilderen)
- Verminderde noodzaak aan bepaalde type onderhoud/renovaties (b.v. minder scheuren in muren!)
- Lagere energiekosten
Vitaal ventilatie onderhoud
Om uw systeem naar behoren te laten werken en de gewenste resultaten te bereiken, moet u tijd vrijmaken voor wat routineonderhoud. Hoe vaak u dit onderhoud uitvoert, hangt af van waar u woont en hoeveel u uw ventilatie gereedschap gebruikt.
Het meest voorkomende reguliere onderhoud van ventilatie systemen omvat de volgende taken:
- Ventilatorbladen en buitenkant van de behuizing afvegen om stof en vuil te verwijderen
- Luchtfilters reinigen of vervangen
- Afstoffen en reinigen van luchtroosters en uitlaatopeningen
- Veilige, doorlatende afdekkingen (zoals een rooster van gaas) plaatsen over ventilatie openingen met openingen aan de buitenkant
Plan ook regelmatig een professionele reiniging van uw binnenluchtkanaalsysteem om langdurig opgehoopt vuil te verwijderen.